Standpunt SHP Antrozoologie

Antrozoölogie en Equitherapie?
SHP-E(NL) leest de oratie van Prof. dr. Enders en vraagt zich af

Prof. dr. Marie-José Enders-Slegers, voormalig voorzitter van AAIZOO, heeft in haar oratie bij de openbare aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar antrozoölogie terecht haar zorg uitgesproken over de situatie in de zorgverlening met de inzet van dieren op dit moment. Vanwege de grote populariteit van het fenomeen en een gebrek aan geschoolde krachten in Nederland heeft de cliënt weinig garanties op een aanbieder van zorg die het dier op een doelgerichte, professionele en veilige manier kan inzetten. SHP-E(NL) en haar deelnemers kennen het probleem en deze zorg.

Paarden in de zorg, een vak apart

Niettemin voelt de stichting zich aangesproken om te reageren op de oratie en de persartikelen naar aanleiding daarvan. Het perspectief van mevrouw Enders op de wetenschappelijke en praktijksituatie is namelijk zorgwekkend. Een enkele keer slechts, en passant als het ware, neemt zij de hulp- en zorgverlening met paarden mee op in haar doelstellingen. Het is ons nochtans welbekend dat Equine Assisted Therapy een specifieke plaats inneemt de zorgverlening met dieren. In de wetenschappelijke wereld en in het werkveld is er op internationaal niveau sinds inmiddels meer dan 40 jaar een grote eensgezindheid over het feit dat zowel de inhoudelijke criteria, als de veiligheidsvoorwaarden voor cliënt, therapeut en paard aparte aandacht vereisen.

Om die reden vormt het werken met paarden in de zorgverlening een vak apart en is het internationaal ook ondergebracht in organisaties, die zich ter zake gespecialiseerd hebben. Meestal gebeurt dat in nauwe samenwerking met de hippische training en opleidingen in verschillende hippische technieken, die de therapeut zich eigen dient te maken om de effectiviteit van de EAT/EMT-maatregelen en de veiligheid voor mens en dier te garanderen.

Terwijl samenwerking een prominente plaats zou moeten innemen om in de interdisciplinaire wetenschappen op een goed niveau te kunnen leren en werken, geeft mevrouw Enders er geen blijk van de goed uitgebouwde internationale samenwerkingsverbanden en het bestaande onderzoek en praktijk in Nederland te kennen.

Is er geen opleiding of onderzoek in Nederland?

Mevrouw Enders komt globaal tot de conclusie dat er in Nederland niet alleen weinig onderzoek wordt gedaan op het gebied van antrozoölogie, maar dat er ook nog geen hogere opleiding is. Zij gaat hier voorbij aan de exclusieve plaats die Nederland in Europa inneemt wat Equine Mediated Therapy (EMT) aangaat. Voortbouwend op de expertise die in de Duitstalige buurlanden en de internationale organisatie voor therapeutisch paardrijden FRDI (tegenwoordig HETI) sinds veertig jaar is uitgebouwd, heeft het Instituut voor Equitherapie en hippische Sportpsychologie HippoCampus twintig jaar geleden EMT onder de naam equitherapie op wetenschappelijke basis in Nederland geïntroduceerd. Het instituut heeft onder meer een aantal onderzoeksprojecten met overheidsinstanties gerealiseerd. Intensieve samenwerking met buitenlandse organisaties heeft ertoe geleid dat in 1999 vervolgens de Nederlandse Stichting Helpen met Paarden-Equitherapie (SHP-E(NL)), werd opgericht. Deze stichting is na 15 jaar uitgegroeid tot een kenniscentrum waarbinnen samenwerking met andere internationale organisaties plaatsvindt en ook sinds 2000 een tweejarige post-HBO opleiding wordt georganiseerd, onderzoek gedaan en hogeschoolstudenten begeleid worden in stages en afstudeerprojecten. SHP-E(NL) publiceert geregeld in binnen- en buitenland, levert bijdragen aan internationale congressen en werkte ook recent aan een Leonardo Da Vinci EU-project mee. De opleiding in de Equitherapie SHP-E(NL) kent vijf mogelijke specialisaties en was de eerste in Europa die psychotherapie met het paard in haar curriculum opnam.

Interdisciplinair werken = over de grenzen kijken

Het is verbazend dat mevrouwEnders zich deze voortrekkersrol die in haar vakgebied gespeeld wordt, niet ten nutte maakt voor de bijdrage die zij wil leveren aan wat ze noemt: empirisch, robuust onderzoek, methodologisch goed opgezette studies, transparantie van het werkveld. Is zijer misschien voor beducht om met de deeldiscipline Equine Assisted Therapie/equitherapie het paard van Troje binnen te halen?Uit het Europese Da Vinci-project (2010-2012) waarvan SHP-E(NL) een coördinator was, en waar 6 organisaties voor therapeutisch paardrijden uit andere Europese landen aan deelnamen, is namelijk gebleken dat de opgeleide Equitherapeuten SHP-E(NL) op een eenzaam hoog niveau staan. Gebrek aan eensgezindheid in de sector en grote verschillen in aanpak en onderbouwing bij de verschillende initiatieven, maken dat ook de weg in Nederland naar een breed verspreide professionele zorg met de hulp van paarden wel eens bijzonder lang en moeilijk zou kunnen blijken. Daar staat wel tegenover datmet name de Equitherapie SHP-E(NL) op dit moment de best uitgebouwde deeldiscipline is uit de antrozoölogie.

Des pecifieke kennis is voorhanden, de Equitherapeuten SHP-E(NL) werken volgens een wetenschappelijk verantwoord werkmodel, zijn houder van een gewaarborgd Benelux-keurmerk en onderschrijven de ethische code van de stichting. Ook wat de veiligheid aangaat, spelen de Equitherapeuten SHP-E(NL) een voortrekkersrol. Dit kon naar aanleiding van een onderzoek in het kader van het genoemde EU-project, waarvan een verslag gepubliceerd is in het Duitse vaktijdschrift 'Mensch und Pferd', worden aangetoond.

Waar mevrouw Enders de indruk geeft dat er in de antrozoölogie nog een begin moet worden gemaakt van deskundig, methodologisch solide en ethisch verantwoord werk, heeft Nederland op het vlak van EMT en EAT een benijdenswaardige expertise in huis. Ook al heeft een oratie bij het aanvaarden van een ambt niet de bedoeling een doortimmerde analyse te brengen, toch is het gemak waarmee mevrouw Enders voorbijgaat aan de reeds bestaande expertise in haar vakgebied misplaatst. Ook het ontbreken van literatuur over EAT (slechts 1 achterhaalde bron) in de literatuurlijst van de oratie stemt tot nadenken.

SHP -E (NL) heeft aan de Open Universiteit en aan de kranten haar visie bekend gemaakt op de oratie, de stand van zaken in Nederland en wat Equitherapie SHP-E(NL) te betekenen heeft. We zullen u van het verdere verloop op de hoogte houden.Hierbij vindt u de links naar de krantenartikels.